موسیقی، نوعی زبان به شمار می آید که برای درک و انتقال آن، همانند هر زبان دیگر لازم است قوائدش را فراگرفت. همان طور که در همه ی زبانها، بخشی از قوائد نظری و بخشی دیگر عملی است، زبان موسیقی نیز دارای قوائدی نظری است که اصطلاحاً به آن تئوری موسیقی گویند و همچنین قوائدی عملی دارد که «سلفژ» نامیده می شود.
فراگیری و درک صحیح تئوری و سلفژ، بی تردید اولین، اصلی ترین و مهمترین مجرای ورود به دنیای موسیقی است.
تئوری موسیقی، مجموعه ای است از علائم قراردادی که در گستره ی 5 خط افقی، موازی و با فواصل یکسان تحت عنوان خطوط حامل ثبت می گردد. اساس تئوری موسیقی مبتنی است بر 7 سیلاب یا همان نت که عبارتند از دو، ر، می، فا، سل، لا و سی. در کشورهای انگلیسی زبان، مبنای ترتیب نت ها، نت لا می باشد که آن را A می نامند و به همین ترتیب از سی تا سل عبارتند از B ، C ، D ، E ، F و G .
نت ها بر اساس نام و بسامد خود، بر بالا، رو، بین و زیر خطوط حامل ثبت می گردند. اما برای درک مفهوم و حالت یک جمله موسیقی، فقط دانستن و قراردادن نت ها در سر جای خود بر حامل کافی نیست؛ بلکه همانند علائم مصوتها و سجاوندی های هر زبان دیگر، علائمی دیگر که معرف وزن ( ریتم)، سرعت ضرب آهنگ (تمپو) و قوی یا ضعیف اجرای نت های قطعه ی موسیقی (نوانس) هستند، به عنوان اصول و قوائدی جدایی ناپذیراز تئوری موسیقی به شمار می آیند. بنا براین، در حقیقت تئوری موسیقی، همان دستور مکتوب زبان یا گرامر موسیقی است که دارای علائم و موضوعات بسیار است.
و اما سلفژ، سلفژ واژه ای است فرانسوی که شاید مناسبترین معادل فارسی آن «سرایش» باشد. سلفژ، در بر گیرنده ی مجموعه ای از قوائد و تمرینات عملی است که به طور خلاصه عبارتند از: چگونه شنیدن، چگونه خواندن و چگونه نوشتن یک قطعه ی موسیقی.
یکی از مهمترین مباحث در آموزش سلفژ، آموزش شنیدن، درک و تربیت شنوایی صحیح اصوات موسیقی است؛ به این معنا که هنرجو به واسطه ی آموزش سلفژ، به این توانمندی دست می یابد که اصوات موسیقی را بشناسد، قدرت شنیداری حساسی به آن بیابد و قدرت تشخیص و تفکیک اصوات موسیقایی از غیر موسیقایی را پیدا کند. همچنین وزن( ریتم)، سرعت وزن ( تمپو) و رنگ و حالت حسی هریک از نتهای یک قطعه ی موسیقی ( نوانس ) را از طریق آموزش سلفژ و تمرینات عملی منظم و اصولی کاملاً درک نماید.
بخش مهمی دیگر از آموزش سلفژ، آموزش خوانش صحیح هریک از سیلابهای قطعه ی موسیقی کاملاً منطبق با بسامد علمی و علائم مکمل آنها به وسیله حنجره است. در این قسمت از آموزش سلفژ، هنرجو ضمن شنیدن اصوات موسیقی، آن ها را می خواند و با تمرین و ممارست بسیاربه قابلیتی دست می یابد که بتواند با آوردن نام هر نت، آن را دقیق، کوک و با فرکانس درست بخواند و با شنیدن هر نت، نام آن را شناسایی کند و بر زبان آورد.
هنرجوی آموزش سلفژ، می آموزد و می کوشد تا علاوه بر درک نظری و همچنین رسیدن به قابلیت مطلوب شنیدن و خواندن صحیح اصوات موسیقایی، بتواند قطعات موسیقی را بر اساس قوائد نظری و عملی فرا گرفته، به درستی بنویسد. این قابلیت سبب می شود که هنر جو بتواند آهنگهای ساخته شده توسط خود و دیگران را بر خطوط حامل بنویسد، آن ها را ثبت کند و به نوازندگان و خوانندگان دیگر انتقال دهد.
بر اساس توضیحات اشاره شده، به تمام علاقه مندان فراگیری موسیقی در همه ی رشته های سازی و آوازی توصیه می گردد که به منظور رسیدن به کمال درک موسیقی، از آموزش تئوری و سلفژ موسیقی توسط اساتید مجرب و با صرف وقت و سعی و حوصله کافی بهره مند گردند.
همان طور که اشاره شد، آموزش تئوری و سلفژ، بنیادی ترین مرحله در آموزش موسیقی در تمامی رشته های سازی و آوازی محسوب می گردد. به همین دلیل تمامی هنرستانها، دانشگاهها و کنسرواتوارهای موسیقی، بیش و پیش از هر رشته ی آموزشی، به آموزش تئوری و سلفژ موسیقی توجهی ویژه دارند. از این رو بالطبع منابع و کتب بسیار زیاد و معتبری در سراسر جهان در این زمینه به رشته ی تحریر در آمده است؛ اما به منظور دستیابی هرچه آسانتر علاقه مندان هموطن به منابع رایج و معتبر داخلی، به نام شماری از آن ها اشاره می گردد:
1 - شیوه نوین سرایش موسیقی ( سول برکویتز، گابریل فانتریر، لئو کرفت/ ترجمه: فرنود سراج،فرید
سراج، مهلا رحیمی نژاد) ناشر: رهام
2 - عناصر موسیقی، مفاهیم، و کاربردها( رلف تیورک/ ترجمه: علیرضا سید احمدیان) ناشر: ماهور
3 - تئوری موسیقی ( مصطفی کمال پور تراب ) ناشر: چشمه
4 - تئوری بنیادین موسیقی ( پرویز منصوری ) ناشر: کارنامه
5 - تئوری موسیقی و سلفژ موسیقی ( حبیب اله بزرگزاد) ناشر: چنگ
6 - سلفژ، تئوری موسیقی، تربیت شنوایی، ریتم و دیکته ( مارتا آ . گنزو/ ترجمه: سینا جعفری کیا)
ناشر: بی تا
7 - سلفژ و تئوری موسیقی ( علیرضا فریفته ) ناشر: جهاد دانشگاهی مشهد
8 - سلفژ موسیقی ایرانی ( نستوه رمضانی ) ناشر: سوره مهر
9 - آموزش کامل تئوری موسیقی ( محسن الهامیان ) ناشر: مؤلف
10 - آموزش سرایش موسیقی ( مرتضی سر آبادانی) ناشر: چند گاه
11 - آموزش ریتم های کاربردی ( فرنان فونتن/ ترجمه: مرجان جنت سرشت ) ناشر: هم آواز
12 - تئوری موسیقی قدم به قدم ( پیتر جلینگ / ترجمه: مرضیه برزگر، جواد رضوی) ناشر: گلبن
13 - تئوری موسیقی ( امین نورالهی) ناشر: مؤلف
14 - سلفژ مونوفونیک ( لادوخین ، دراگو میروف / ترجمه: مجید یونسی ) ناشر: هم آواز
15 - تئوری مقدماتی موسیقی و شناخت سازها ( رامین اسکروچی ) ناشر: هنر و فرهنگ
16 - چگونه زبان موسیقی را بخوانیم ( پیتر نیکول/ ترجمه: امیر قربان پور ) ناشر: گل نهال
17 - تئوری موسیقی (غلامرضا حاج محمدی ) ناشر: چنگ
18 - تئوری موسیقی، اصول هارمونی، هوموفونی، پولیفونی و علوم موسیقی ( حمید زاهدی) ناشر: پارت
" هاشم یاوری "
طراحی سایت توسط دودکو 
